Ciąża

Ciąża to bardzo wyjątkowy stan nie tylko dla każdej kobiety, ale także dla jej partnera i najbliższych. W czasie jej trwania dochodzi do wielu zmian w organizmie ciężarnej, dzięki którym może prawidłowo rozwinąć się nowa istota.

Kilka podstawowych informacji

Cykl kobiecy liczymy od pierwszego dnia krwawienia miesięcznego. Trwa zazwyczaj około 28 dni, jednak u niektórych kobiet może być krótszy bądź dłuższy. Zazwyczaj prawidłowy czas jego trwania zamyka się w przedziale 22-35 dni. Mniej więcej w okolicach 14. dnia dochodzi do owulacji czyli jajeczkowania. Jest to proces polegający na uwolnieniu z dojrzałego pęcherzyka jajnikowego pojedynczej komórki jajowej. Następnie trafia ona do jajowodu i przemieszcza się w stronę jamy macicy. W trakcie tej podróży jest zdolna do zapłodnienia przez okres mniej więcej 24h. Jeśli do tego nie dojdzie jajeczko obumiera i zostaje wydalone w trakcie kolejnego krwawienia miesięcznego.

Należy jednak wspomnieć, że męskie komórki płciowe mogą przetrwać w drogach rodnych kobiety znacznie dłużej, bo nawet i do 5 dni. W związku z tym możliwe jest zapłodnienie, jeśli stosunek płciowy odbył się nawet na kilka dni przed owulacją.

Co się dzieje z zapłodnionym jajeczkiem?

Gdy dojdzie do zapłodnienia, komórka jajowa przemieszcza się w stronę jamy macicy. Między 8 a 12. dniem implantuje się w jej ścianie, czyli inaczej mówiąc zagnieżdża. W tym czasie kobieta może obserwować niewielkie plamienia. Następnie zaczyna się tworzyć łożysko, a zarodek zaczyna się rozwijać i rosnąć.

Czas trwania ciąży

Prawidłowo ciąża trwa 9 miesięcy kalendarzowych lub inaczej 40 tygodni czyli 280 dni ( 10 miesięcy księżycowych). Żeby obliczyć, w którym miesiącu ciąży jest dana kobieta należy znać datę pierwszego dnia krwawienia ostatniej miesiączki. Na jej podstawie wylicza się również spodziewaną datę porodu stosując regułę Neagellego-

Data porodu= 1.dzień ostatniej miesiączki + 1 rok- 3 miesiące + 7 dni.

Bardzo pomocne jest również badanie USG, podczas którego u maleństwa wykonuje się pomiary obwodu brzuszka, głowy oraz długości kości udowej, a na ich podstawie wylicza się wagę i odpowiadający jej tydzień ciąży. Często jest to bardziej wiarygodne badanie, szczególnie, gdy kobieta miesiączkowała nieregularnie lub nie pamięta daty ostatniego krwawienia.

Zestawienie wyliczonego tygodnia ciąży wg reguły Neagellego z badaniem USG umożliwia ocenę prawidłowego przebiegu ciąży i stopnia rozwoju dziecka.

Etapy ciąży

W terminologii medycznej używa się wiele pojęć tj. trymestry, okres zarodkowy, płodowy, ciąża przeterminowana, poród przedwczesny itd. Warto, więc zapoznać się z ich definicjami.

            Trymestry- czyli podział ze względu na czas trwania ciąży:

•         I trymestr- 1.-3.miesiąc, czyli 1.-13. tydzień ciąży,

•         II trymestr- 4.-6.miesiąc, czyli 14.-26. tydzień ciąży,

•         III trymestr- 7.-9. miesiąc, czyli 27-40 tydzień ciąży

Jeśli chodzi o rozwój małego człowieka, ciąże dzielimy na następujące etapy:

•         okres przedzarodkowy- od zapłodnienia do 7. dnia ciąży,

•         okres zarodkowy- od 8. dnia do 8. tygodnia ciąży- czas kształtowania się narządów i układów,

•         okres płodowy- od 9. tygodnia do zakończenia ciąży.

Podział ciąży w zależności od czasu porodu:

•         Poród o czasie- między skończonym 37.a 41. tygodniem ciąży,

•         Poród przedwczesny- między skończonym 22. a 36. tygodniem ciąży,

•         Poród po terminie- ciąża przeterminowana- po 42. tygodniu ciąży.

•         Poronienie- ukończenie ciąży przed 22. tygodniem ciąży.

Rozpoznanie ciąży

Objawy ciąży dzielimy na przypuszczalne, prawdopodobne i pewne.

Do pierwszych z nich zaliczamy dolegliwości tj. poranne nudności i wymioty, częstsze oddawanie moczu, powiększenie piersi oraz zatrzymanie miesiączki. Są one mało specyficzne i mogą być wywołane również stanami chorobowymi.

Do grupy objawów prawdopodobnych zaliczamy obecność w moczu lub we krwi hormonu ciążowego zwanego gonadotropiną kosmówkową (HCG). Jest to bardziej charakterystyczny objaw, niż wymienione powyżej. Hormon ten można wykryć wykonując domowy test ciążowy, który bez problemu dostępny jest w aptece. Podobne oznaczenie wykonują laboratoria diagnostyczne z pobranej krwi. Jest ono bardziej wiarygodne i w przeciwieństwie do testu domowego umożliwia ocenę liczbową poziomu HCG, co ułatwia interpretacje wyniku.

Najbardziej jednak charakterystyczne dla ciąży są tzw. objawy pewne, do których zaliczamy:

•         uwidocznienie jaja płodowego podczas badania USG,

•         wyczucie przez lekarza ruchów płodu,

•         wysłuchanie tętna płodu.

Na ich podstawie lekarz jest pewny swojej diagnozy.

Zmiany w organizmie kobiety podczas ciąży

Wszystkie zmiany, które zachodzą w tym okresie, związane są z wpływem hormonów. Każdy z układów stara się dostosować do wzrostu metabolizmu ciężarnej, a co za tym idzie, zwiększonego zapotrzebowania tkanek na tlen i substancje odżywcze. Jeśli kobieta nie miała problemów zdrowotnych przed ciążą, to adaptacja organizmu do nowego stanu nie powinna być problematyczna.

Najbardziej zauważalną zmianą jest przyrost masy ciała i wzrost obwodu brzucha. Jest to spowodowane powiększaniem się maleństwa, mięśnia macicy, zwiększeniem objętości płynu owodniowego oraz ilości płynów w organizmie ciężarnej. Kolejne zmiany dotyczą układu krążenia, w którym dochodzi do przyrostu objętości krwi, powiększenia mięśnia sercowego, przyspieszenia jego rytmu oraz obniżenia ciśnienia tętniczego krwi.  Układ oddechowy również ulega adaptacji, polegającej na zwiększeniu objętości i częstości oddechów, dzięki czemu możliwe jest dostarczenie właściwej ilości tlenu do tkanek. Ponadto, w wyniku rozluźniania mięśniówki  jelit i żołądka oraz zwolnienia ich perystaltyki, ulega wydłużeniu przejście jedzenia przez przewód pokarmowy. Zmiany te ułatwiają trawienie i zwiększają wchłanianie potrzebnych składników. Niestety są również przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości tj. zaparcia, uczucie zgagi i nudności.

Rozluźniający wpływ hormonów obserwuje się również w układzie kostno- stawowym i dotyczy głównie więzadeł, umożliwiając  w ten sposób dostosowanie się miednicy do ciąży i przygotowanie jej do porodu. Na koniec warto wspomnieć o układzie odpornościowym, który wytwarza tolerancje na tkanki płodowe, co jednocześnie może być przyczyną łatwiejszej zapadalności kobiety na różnego rodzaju infekcje.

Opieka nad kobietą w ciąży

Pierwsza wizyta u ginekologa powinna odbyć się jak najwcześniej. Dzięki temu, lekarz może poinformować kobietę jak powinna ona o siebie dbać w trakcie ciąży. Do najważniejszych zaleceń zalicza się przyjmowanie suplementów kwasu foliowego w ilości 400mcg/dobę, gdyż jej niedobór może być przyczyną wad cewy nerwowej u maleństwa. Kolejnym punktem jest unikanie infekcji, picia alkoholu i palenia tytoniu, ponieważ zwiększają ryzyko wad wrodzonych, przedwczesnego porodu i małej masy urodzeniowej dziecka. Ważna jest również dieta, która musi pokrywać zapotrzebowanie organizmu ciężarnej na wszystkie składniki. W związku z tym powinna zawierać dużo owoców, warzyw oraz produktów bogatych w błonnik.

Oprócz zaleceń dotyczących stylu życia, lekarz kieruję pacjentkę na badania krwi i moczu, a także zakłada kartę ciąży, w której będą zawarte podstawowe informacje o jej przebiegu.

Okres ciąży jest czasem, który wymaga od kobiety dbania o siebie „za dwoje”. Czasami jest to bardzo trudne, szczególnie, gdy burza hormonalna wpływa również na stan psychiczny ciężarnej. Dlatego warto mieć obok siebie bliskie osoby oraz lekarza, do którego będzie można się zwrócić ze wszystkimi pytaniami i obawami.